آشنایی با پایتخت دوچرخه سواری دنیا

به گزارش فقط سفر به نقل از ایسنا، هر كس به شهرهای هلند سفر كرده باشد می داند دوچرخه سواران در این شهرها یكه تازی می‎كنند؛ آنها خیابان های مركز شهر را تحت كنترل خود دارند، به سرعت راه خویش را باز می كنند و می روند. اینجا اولویت با دوچرخه هاست. اما كمتر كسی می داند چه تلاش و رنجی برای تصویب قوانین و امكانات دوچرخه ها شده است. حالا آمستردام از مسیرهای مجهز دوچرخه سواری بهره می برد. این مسیرهای به هم پیوسته دوچرخه به قدری امن و راحت هستند كه كودكان، معلولان یا سالخوردگان را هم بدون نگرانی به كوچه و خیابان كشانده است. البته فقط آمستردام نیست كه مسیرهای دوچرخه اش به چشم می آید؛ همه جای هلند همین داستان است.

پرده اول: آمستردام تحت تسخیر ماشین ها

هلند از ابتدا سرزمین دوچرخه ها نبود؛ در دهه های 50 و 60 میلادی رشد قارچ وار خودروها عرصه را بر دوچرخه سواران تنگ كرده بود و كار تا جایی پیش رفته بود كه به سختی می شد در شهرها ركاب زد. سیاستگذاران، خودرو را آینده حمل و نقل شهرها می دیدند. همه محله های آمستردام برای حمل و نقل ماشینی بازسازی شدند؛ در چنین شرایطی، به مدد مقاومت خستگی ناپذیر گروه های مدنی و چندین تصمیم سرنوشت ساز، آمستردام دوباره احیا شد تا امروز پایتخت دوچرخه دنیا باشد.

پرده دوم: اعتراض مدنی و تولد محله های مسكونی

هلند به دنبال افزایش تلفات و تصادفات، دهه 70 میلادی شاهد خشم و انتقادهای مدنی بود. دو جریان به صورت برجسته این مطالبه را پیگیری می كرد، "كشتن بچه ها را متوقف كنید" نام اولین جریان است كه به سرعت فراگیر شد؛ اعضای این جریان با دوچرخه راهپیمایی می كردند. آنها در كوتاه مدت موفق شدند اجازه ممنوع كردن تردد خودرو را در بعضی روزها و كوچه ها بگیرند تا كودكان با آسودگی بازی كنند. "فون پوتن" از اعضای این جنبش آن روزها را این طور شرح می دهد "ما میزهای غذا را به كوچه می بردیم و جشن های بزرگی راه می انداختیم. جالب آنجا بود كه پلیس چقدر به ما كمك می كرد. "

او می گوید "آن روزها سیاستمداران بسیار در دسترس بودند؛ با اعضای پارلمان برای صرف چایی بیرون می رفتیم و خواسته هایمان را می گفتیم و آنها گوش می كردند. حتی یكبار دسته جمعی مقابل خانه نخست وزیر رفتیم و سرود خواندیم؛ از او خواستیم خیابان ها را برای كودكان امن تر كند. از خانه بیرون آمد و خواسته ما را شنید. "

دولت مخارج كمپین "كشتن بچه ها را متوقف كنید" را تامین كرد. پس از آن مكانی فراهم گردید تا افراد ایده های بیشتری را برای شهرسازی امن بیان كنند. ایده منطقه مسكونی "وونرف" از همین جا شكل گرفت؛ ایده منطقه مسكونی "وونرف" یك جور خیابان دوستانه تر است و سرعت خودروها به دلیل وجود سرعت گیرها به شدت كم است.

دو سال بعد گروه دیگری متولد شد، "نخستین اتحادیه واقعی دوچرخه سواران هلندی". اتحادیه برای تولید فضای بیشتر و امن تر برای دوچرخه‎ها بودو "تام" مردی 64 ساله به یاد می آورد: "ما تا حدی موفق شدیم هم صدا شویم. عاقبت حرفهایمان را جامعه و سیاستمداران شنیدند و در نهایت، ما مسیرهای دوچرخه را پس گرفتیم. "

پرده سوم: آلودگی های محیط زیستی و بحران سوخت
بحران نفت سال 1973، تصمیمات سیاستمداران را به شدت تحت تاثیر قرار داد. قیمت نفت به یكباره چهار برابر شد. نخست وزیر هلند در نطقی تلویزیونی از مردم خواست سبك زندگی جدید هلند را بپذیرند و صرفه جویی سوخت را بیش از حد رعایت نمایند. این اتفاق به نفع دوچرخه سواران پیش رفت و بعد از آن دولت به صورت منظم طرح "یكشنبه های بدون خودرو" را دنبال كرد.
پرده چهارم: یكشنبه های بدون خودرو و حمایت سیاستمداران

به تدریج سیاستمداران هلندی دوچرخه را بعنوان وسیله حمل و نقل شهری پذیرفتند و به مزایای آن آگاه شدند. از دهه 80 میلادی، ساخت مسیرهای دوچرخه در شهرها و خیابان ها مورد بررسی قرار گرفتند؛ هدف این بود كه راه برای دوچرخه سوارها باز شود. در ابتدا مسیرهای دوچرخه بسیار براق و روشن بودند تا همه آنها را ببینند. بعداً معلوم شد با یك گل بهار نمی گردد. برای آنكه در شهر تغییر تولید شود، نیاز به شبكه ای از مسیرها بود. شهر "دلف" شبكه كاملی از مسیرهای دوچرخه را تولید كرد و به دنبال آن یك به یك شهرهای هلند دوستدار دوچرخه شدند.

پرده پنجم: چالش های امروز دوچرخه سواری؛ نهضت ادامه دارد
امروزه هلند صاحب 35 هزار و 400 كیلومتر مسیر اختصاصی دوچرخه است. در آمستردام حدود 38 درصد سفرهای شهری با دوچرخه و در كل هلند در حدود یك چهارم این سفرها با دوچرخه انجام می گردد. اتحادیه دوچرخه سواران با بیش از 34 هزار عضو فعال، از حقوق دوچرخه سواران حفاظت می كند.

براساس گزارش گاردین، "ویم بات"، سخنگوی این اتحادیه می گوید: "در هلند دوچرخه راه زیادی آمده است؛ اما هنوز مشكلات زیادند. هم زمان كه استاندارها را بالا می بریم، باید مسیرها را تجهیز و مرمت نماییم. مساله پاركینگ ها هم داستان دیگری است؛ با وجود پاركینگ های دوطبقه و بسیار، بازهم نیاز به توسعه بیشتر داریم. ما برای حل مسائل مان نیاز به خلاقیت داریم. شهرهای ما به زیرساخت های دوچرخه كاملا جدید نیاز دارند. " هلند راه زیادی آمده است، اما نهضت دوچرخه سواری همچنان ادامه دارد.
گزارش از: سید حسن شیخ، كارشناس ارشد برنامه ریزی شهری