رئیس موزه هنرهای معاصر:
موزه برای کودک کار، بیمار، دو رگه و اتباع خارجی می تواند قابل استفاده باشد
به گزارش فقط سفر، رییس موزه هنرهای معاصر اظهار داشت: موزه برای همه بچه ها شامل خردسالان کار، بیمار، دورگه و اتباع قابل استفاده می باشد، به شرطی که میان قابلیت های موزه و نیازهای بچه ها ارتباط برقرار نماییم.
به گزارش فقط سفر به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل کانون پرورش فکری خردسالان و نوجوانان، نشست تخصصی «نقش آموزش میراث فرهنگی در پیشرفت هویت ملی خردسالان و نوجوانان» به همت موزه تاریخ کانون با هدف آشنایی و علاقه مندکردن خردسالان و نوجوانان به تاریخ و هویت ملی با حضور رضا دبیری نژاد، رییس موزه هنرهای معاصر، پژوهش گر و نویسنده انجام شد.
ضرورت تشکیل موزه های تخصصی کودکان
دبیری نژاد ضمن اشاره به اینکه اواخر دهه ۷۰ وارد کار موزه شدم که مصادف با روز جهانی کودک بود، اظهار داشت: در آن زمان بازدید خردسالان از موزه با مقاومتی از طرف موزه داران مواجه بود؛ برای اینکه معتقد بودند بچه ها موجب شلوغی و بی نظمی موزه می شوند. از راه میراث فرهنگی سه موزه را برای بازدید بچه ها هماهنگ کردیم. سال بعد رسیدیم به جشنواره بزرگ «کودک، دوستی و میراث فرهنگی» که دو روز به مناسبت روز جهانی کودک در کاخ سعدآباد انجام شد.
او با اشاره به اینکه هر مدرسه می تواند یک موزه داشته باشد، اظهار نمود: امروز به جایی رسیدیم که موزه ها پذیرفتند، خردسالان بخشی از بازدیدکنندگان هستند. اکنون بچه ها فقط از راه مدرسه به موزه نمی آیند. امیدوار هستم به جایی برسیم که موزه های تخصصی خردسالان شکل گیرد و حتی در مدارس موزه داشته باشیم.
اولین گنجینه های چه طور شکل گرفت؟
دبیری نژاد محل گردآوری و جای طبقه بندی را دو مبنای موزه دانست و اضافه کرد: موزه ها طبق تعریف باستانی، محل نگهداری الهه ها که هر یک در ارتباط با دانشی بودند، است. جایی که دانش ها و هنرها قرار داشتند و مردم آنها را عبادت می کردند. موزه در معنای اول، محل یادآوری بود. پس از قرون وسطی، سفرهای بزرگی شکل گرفت و سیاحان اروپایی به شرق دور و آفریقا رفتند و عاج فیل و لباس های مختلفی آوردند و نخستین گنجینه ها با این وسایل شکل گرفت. بعدها که تعداد وسایل زیاد شد، آنها را طبقه بندی کردند.
رییس موزه هنرهای معاصر ضمن اشاره به اینکه موزه ها همراه با تشکیل دانش های مختلف دارای گونه های متنوع شدند، بیان کرد: اشیاء به خودی خود مسئله نیستند. آنها به ما داده هایی می دهند و ارزش شان به ارجاع است، ارجاع به زمان، مفاخر و دوره. امروزه برای هر چیزی موزه داریم. به عنوان مثال در هند موزه توالت داریم؛ برای اینکه نیاز فرهنگی آن جامعه بود و قرار بوده است کاری برای آن شود. در پاریس موزه انسان و در تهران حتی موزه موبایل و کامپیوتر داریم.
وجود ۹۰۰ موزه در ایران
این پژوهشگر با اشاره به اینکه ۹۰۰ موزه در ایران و بالاتر از ۲۰۰ موزه در تهران داریم، اظهار داشت: برای عروسک، سنگ، جانوران، کامپیوتر و ساعت و... موزه داریم. زمانی موزه ها به مثابه ویترین و زمانی هم به مثابه پنجره بودند. امروزه می گوییم موزه ها، آینه هستند. در آینه خودمان را می بینیم. هر کس در موزه بنا برعلاقه، تجربه و داشته هایش از موزه و آثار آن دریافت و درکی متفاوت دارد.
دبیری نژاد با اعتقاد بر اینکه میراث مشترک ما را از دیگران جدا می کند، اظهار نمود: اگر از ایران به کشور دیگری برویم دو بخش برای ما جالب خواهد بود؛ یکی شباهت ها و اشتراک ها و دیگری افتراق ها. وقتی نشانه های تاریخی، فرهنگی و تجربه ها را به عنوان امر مشترک یادآوری و جمعی می نماییم به این واسطه هویت ملی، دینی و قومی را شکل می دهیم. اینکه نسبت به محرم، نوروز، مهرگان و... تعلق خاطر، تجربه زیسته و خاطره جمعی داریم یعنی هویت ملی را باز تولید می نماییم.
موزه؛ نهادی سرگرم کننده و لذت بخش و نه فقط آموزشی
او با اشاره به اینکه موزه ها می توانند جایی برای حفظ هویت باشند، اظهار داشت: موزه ها منبع دانشی هستند که امکان آموزش را ذاتاً در خود دارند و مسئله ما چه طور مواجه کردن بچه ها با موزه و جذب کردن آن هاست. بچه ها نسبت به بزرگترها از تجربه خالی تر هستند به تبع آن، کمتر تعلق خاطر دارند و قصه های کمتری می دانند. وقتی بچه ها با خوشی و حال خوب چیزی را بفهمند گرفتار شعف می شوند وآن مسئله در ذهن شان می ماند.
رییس موزه هنرهای معاصر یکی از اهداف تعریف شده برای موزه را محلی برای لذت بردن ذکر کرد و اضافه کرد: وقتی فردی به عنوان توریست به شهر و کشوری دیگر می رود هدفش اینست که حالش خوب شود، خاطره خوبی بسازد و با شگفتی روبرو شود. موزه طبق تعریف امروزه، نهادی سرگرم کننده و لذت بخش است، نه فقط آموزشی.
راه های مواجه کردن بچه ها با میراث فرهنگی
دبیری نژاد تعریف فرهنگ را مجموعه ای از تجربه زیسته یک جامعه عنوان نمود و اظهار داشت: آنچه از فرهنگ باقی می ماند، میراث است. میراث فرهنگی حکم ریشه های ما را دارند که نباید آنها را منقطع کرد. در این جا نقش آموزش فرهنگی خردسالان و نوجوانان نسبت به میراث فرهنگی مهم می شود. برای اینکه بچه ها، غیر بومی و غیر ایرانی نشوند باید در آنها تجربه و خاطره قومی و بومی ایجاد نماییم.
او ضمن اشاره به راه های مواجه کردن بچه ها با میراث فرهنگی، بیان کرد: یکی از جاهایی که میراث فرهنگی وجود دارد، موزه ها و بناهای تاریخی است. غذا، پوشاک، رقص، موسیقی و نمایش های آیینی راه دیگر انتقال میراث فرهنگی به خردسالان و نوجوانان است. راه سوم مواجه کردن بچه ها با میراث فرهنگی، قصه هاست.
هدف از بردن خردسالان به موزه ها چیست؟
این نویسنده و پژوهشگر، لذت بردن، تقویت هویت ملی و کمک به حفظ میراث فرهنگی را مأموریت امروز موزه ها برشمرد و اظهار داشت: در موزه ها با یک مخاطب سر و کار نداریم برای اینکه موزه ها در دسترس هستند. هدف از بردن بچه ها به موزه باید مشخص شود؛ آموزش یا لذت؟ نیازهای بچه ها نیز باید شناسایی شود.
دبیری نژاد اضافه کرد: اگر موزه ها را نهاد آموزشی ببینیم باید تفاوتی با مدرسه و مهد داشته باشند برای اینکه موزه ها علاوه بر دارا بودن نماد و علائم، فضایی متنوع و سرگرم کننده هستند که امکان رها بودن، کشف و تجربه جدید جمعی به بچه ها می دهد، به عبارتی بچه ها بواسطه موزه، اجتماعی می شوند و کار جمعی یاد می گیرند.
بچه های امروز نمی دانند تمبر و نامه چیست؟
او با اشاره به اینکه برخی اشیاء مانند سکه و تمبر برای بچه ها ناآشنا است، اظهار نمود: بچه های امروز نمی دانند تمبر و نامه چیست. ما در موزه تمبر، از توضیح پیام و پیام الکترونیک برای آنها آغاز کردیم تا به نامه رسیدیم. از بچه ها خواستیم تمبر تخیلی خودرا نقاشی کنند و نامه ای به پدر و مادر خود بنویسند. زمانی هم در موزه هنرهای معاصر نمایشگاه پیکاسو داشتیم و برای درک بیشتر بچه ها به صورت مار و پله، یک بازی برای آنها طراحی کردیم.
رییس موزه هنرهای معاصر قصه، بازی، نمایش، کارعملی و تعاملی، همانندسازی (شبیه سازی با تجربه امروز بچه ها)، آشناسازی و ساده سازی را چند الگوی قابل استفاده در موزه برای بچه ها برشمرد و اضافه کرد: در سالن کمال الملک، دیواره شجره نامه داشتیم و بهانه ای بود که به بچه ها مفهوم شجره نامه را شرح دهیم. این همان آشناسازی است.
قابلیت تبدیل مدارس به موزه
دبیری نژاد ضمن اشاره به اینکه میتوان موزه را به مدرسه برد، بیان کرد: در موزه بچه ها را بمباران اطلاعاتی نکنیم. موزه ها را شبیه سازی کتاب های درسی نکنیم. باید از موزه فضای خوش و جذابی برای بچه ها ساخت. الگوی تجربه موزه ها را میتوان به مدارس تسری داد. کلاس درس را میتوان با خلاقیت، تبدیل به موزه کرد.
او به ذکر چند خاطره در مورد مواجه بچه ها با موزه پرداخت و اظهار داشت: پروژه بچه های خیابانی را داشتیم. این بچه ها در مدارس خاصی درس می خوانند. قبل از بازدید آنها از موزه، ابتدا کارشناسان و همکاران ما دو، سه جلسه به مدارس رفتند و مقدمه سازی کردند. برای آنها کارگاه ساخت عروسک گذاشتند، قصه گویی زال و سودابه را انجام دادند و از بچه ها خواستند عروسک رستم و زال درست کنند و قصه ای برای آنها بسازند.
موزه برای بچه های اوتیسم می تواند جایی امن و آرام باشد
رییس موزه هنرهای معاصر، موزه را برای همه بچه ها شامل خردسالان کار، بیمار، دورگه و اتباع قابل استفاده دانست و اضافه کرد: برای این امر باید بین قابلیت های موزه و نیازهای بچه ها ارتباط برقرار نماییم. به عنوان مثال موزه حتی می تواند برای بچه های اوتیسم که از جمع فراری هستند، جایی آرام و امن باشد و زمینه حضور اجتماعی آنها را در جامعه فراهم آورد.
دبیری نژاد تصریح کرد: میتوان به بچه ها یاد داد در خانه با گردآوری اشیایی از پدربزرگ و مادربزرگ ها موزه بسازند. فراموش نکنیم هر موزه به شما یک قابلیت می دهد. همان گونه که بچه ها حق تغذیه سالم و بهداشت و آموزش دارند. حق فرهنگی، تاریخی، خانوادگی و شهروندی هم دارند و میتوان با موزه ها این حق ها را به جا آورد.
حرف آخر اینکه سال بعد رسیدیم به جشنواره بزرگ کودک، دوستی و میراث فرهنگی که دو روز بمناسبت روز جهانی کودک در کاخ سعدآباد انجام شد. آنها به ما داده هایی می دهند و ارزش شان به ارجاع است، ارجاع به زمان، مفاخر و دوره. زمانی موزه ها به مثابه ویترین و زمانی هم به مثابه پنجره بودند.
منبع: فقط سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب