روایت شهری كه هر كوچه اش یك مسجد دارد
مسجدهای کوچک و بزرگ ندوشن قدمت و داستان های بسیاری دارند. از مسجد «آمنه گل» گرفته که فقط یک اتاق کاهگلی دارد و فقط زنان در آن رفت و آمد می کردند تا «مسجد جامع» که بخشی از تاریخ آن در موزه متروپولیتن نگهداری می شود.
«شبستان مسجد جامع کبوده حالت مرموز و بسته ای از روحانیت عرضه می کرد. از راه یک درِ کوچک به درون می رفتند که پنجره نداشت و فقط سوراخ هایی برای تعویض هوا بود. نورِ روز از خلال مرمرهایی که جابجا بر سقف تعبیه شده بود، پالوده می گشت و سحر البته پیه سوزها کار می کرد. پیه سوزهای مسی پایه دار بود که روغن چراغ در آنها می ریختند و فتیله می گذاشتند و قدمت آنها به دوره صفویه می رسید.»
اینها بخشی از توصیف دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن در کتاب «روزها» درباره مسجد جامع ندوشن است که از روستا با عنوان «کبوده» یاد کرده است. واژه «کبوده» در فرهنگ های مختلف در معانی متفاوتی آمده است: «رنگی از رنگ های اسب» که مجازاً در ادب فارسی به اسب هم می گویند، درختی از جنس سپیدار و در شاهنامه نام چوپان افراسیاب است. اما این واژه در نوشته های دکتر اسلامی ندوشن از ترکیب «کبود + ده» ساخته شده است، به مفهوم ده کبودرنگ یا ده نیلی رنگ که در فرآیند واجیِ ادغام به «کبوده» تغییر یافته است.
ندوشن دیگر روستا نیست و حالا تبدیل به شهر کوچکی شده که در ۷۰ کیلومتری شمال یزد واقع است و گرچه خیلی از خانه های جدید و مدرن جای قدیمی ها را گرفته اند اما بافت تاریخی آن همچنان پابرجا می باشد و بعضی از فعالان گردشگری ندوشن خانه های قدیمی را مرمت و آنها را به بومگردی تبدیل می کنند تا بتوانند بخشی از یادگاری های گذشته شهرشان را حفظ کنند.
طبق گفته فضل الله رحیمیان - فعال حوزه میراث و گردشگری - هم اکنون ندوشن ۳۰۰۰ نفر جمعیت دارد و حدودا در هر کوچه ای یک مسجد وجود دارد که اغلب مسجدها هم تاریخی هستند و همه آنها با زیلو فرش می شدند. گرچه فرش های رنگارنگ جای آن زیلوها را در بعضی مساجد گرفته اند اما زیر همین فرش ها همچنان زیلوهایی که زمانی وقف شدند و وقفنامه هم دارند، پهن هستند. ندوشن ۱۰ مسجد کوچک و هفت مسجد بزرگ دارد و بافت تاریخی آن ثبت ملی شده است.
به گفته او نخستین مدرسه روستایی ایران که متعلق به سال ۱۳۰۴ است در ندوشن شکل گرفته و هم اکنون چهار دبستان، دو مدرسه راهنمایی و دو دبیرستان پسرانه و دخترانه دارد. ندوشن یک درمانگاه کوچک هم دارد.
مساجد ندوشن دیدنی اند. بعضی از آنها شامل یک اتاق کاهگلی می شوند که در نهایت جمعیتی به تعداد انگشتان دست در آن جا می شوند. برخی دیگر هیچ زیراندازی ندارند و با خاک فرش شده اند و فقط آثاری از چند تسبیح و مهر در آن دیده می شود.
مسجد «آمنه گل» ندوشن یکی از همان مساجد کوچک در بافت قدیم ندوشن است که فقط یک اتاق دارد و کلید آنرا جلوی در آویزان کرده اند تا هر کسی خواست قفل مسجد را باز کند. گفته می شود فقط زنان از این مسجد استفاده می کردند و قدمت آن به قرن هشتم هجری قمری برمی گردد. اثری با نمای کاهگلی و آجرفرش پشت بام و کف. اما داخل مسجد جذابیت بسیار خاصی دارد و پر از یادگاری نویسی هایی با خط خوش است که بعضی از آنها در سال ۱۲۷۲ نوشته شده است. این مسجد به شماره ثبتی ۲۳۰۱ و در تاریخ ۲۶/ ۱۱/ ۷۸ در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
نمای داخلی مسجد آمنه گل
منبع: فقط سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب