طلایی شدن این روزهای روستایی 1000 ساله
به گزارش فقط سفر كردستان این روزها پشت بام ها و حیاط های روستای ۱۰۰۰ ساله «دولاو» رنگ طلا گرفته و پر شده از دانه های سرخی كه محصول انگور تاكستان های قدیمی است؛ كشمش هایی كه به روش خیلی خاص و با مشاركت همه اهالی روستا تولید می شود.
شاید کسی نمی دانست که روزی خزیدن ساقه های باریک درخت مو در دل یک بوستان قدیمی و تبدیل آن توسط اهالی فهیم روستا به دانه های سرخ کشمش در سال های بسیار دور، به محصولی طلایی و پر آوازه در کردستان تبدیل گردد و بار میراث 1000 ساله منطقه «دولاو» را به دوش بکشد.
"بولاو" اصطلاحی بومی است که از آن برای مراحل تولید کشمش طلایی کردستان استفاده می شود و نامی به قدمت طولانی حیات روستا دارد؛ روستایی با کمتر از ۵۰۰ خانوار، ۷۰ تاکستان و ۱۰۰ تن انگور که تنها ۶۰۰ کیلو کشمش حاصل آن می شود اما نمونه آن در هیچ کجای ایران یافت نمی گردد.
آنچه کشمش های طلایی منطقه تاریخی دولاو را منحصر به فرد کرده است، روش تولید آن است؛ روش تولیدی که در سال ۹۴ به خاطر تک بودنش بعنوان آثار ناملموس میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.
آوازه کشمش های ارگانیگ و مرغوب دولاو در کشور پیچیده و دلیل آن تقدس و بکارگیری روش سنتی آن در بین اهالی است؛ هر ساله با دعوت از فامیل و خانواده، انگور تاکستان ها بوسیله "چنگله" که از درخت ارغوان ساخته شده حمل می شود و به کوره رسانده می شود، سپس یک حلب ۱۸ کیلویی خاکستر درخت چنار یا انگور را داخل دیگ بزرگ پر از آب، حدود ۱۰ ساعت می جوشانند.
بعد از آن زنان و دختران خیلی با سلیقه و با حوصله انگورها را روی هم و دور دیگ می چینند و آب زلال تیزابی که قبلا تهیه شده را داخل دیگ می ریزند و می جوشانند و دو نفر که در طرفین دیگر نشسته اند به نوبت انگورها را داخل دیگ می برند و سریع بیرون می آورند.
سپس آنها رابه پشت بامی که قبلاً گل اندود شده می برند و دو تا سه نفر از مردان با تجربه آنها را رو به سمت آفتاب روی بام می چینند و بعد از تقریباً ۱۰ روز کشمش های قشنگ و طلایی آماده مصرف می شوند.
این روش جالب و خاص برای تولید کشمش را یکی از برادران خانواده داوودی که از باغداران منطقه دولاو است برای خبرنگار ایسنا تشریح کرده است.
او پتانسیل های این روستای تاریخی خویش را ناب توصیف کرد و از مسؤلان خواست توجه بیشتری به این روستا شود چون که اعتقاد دارد کشمش های ارگانیگ و مرغوبی در دولاو با روش های سنتی و کمترین امکانات تهیه می شود که در کشور آوازه دارد و باید بیشتر به آن رونق بخشید.
او در عین حال از کمبود امکانات و زیرساخت های توسعه ای این روستای باارزش همچون نبود جاده و برق در این روستا گلایه مند است و به ایسنا گفته، روستای دولاو حدود ۳۰ سال پیش ۵۰۰ خانوار داشته است که حالا بیشتر آنها به سبب کمبود امکانات به شهر مهاجرت کرده اند.
وی از دولاو بعنوان روستای هدف گردشگری در کردستان یاد و افزود: علاوه بر برداشت انگور، ۷۰ خانواده در این روستا مشغول زنبورداری هستند و همچون دختر او که زنبور دار نمونه ایران شده است و از این راه کسب درآمد می کند.
یکی دیگر از برادران باغدار داوودی با اشاره به قدمت طولانی برداشت انگور در دولاو اضافه کرد: روستای گردشگری دولاو قدمتی ۹۳۰ ساله در منطقه دارد و الان با ۷۰ باغ، سالانه حدود ۱۰۰ تن انگور از سطح روستا برداشت می شود و سالانه ۶۰۰ کیلو کشمش به روش سنتی در این منطقه تولید و به فروش می رسد، ضمن آنکه خاکستر تولید شده در منطقه هم بسیار پرارزش است.
مراسم تهیه کشمش از تقدس خاصی برخوردار است
جمشید قاسم حسنی، محقق و پژوهشگر در کردستان می گوید: مراسم تهیه کشمش که نزد دولابیان از تقدس خاصی برخوردارست و به آن (بولاو) می گویند؛ هرساله دردهه سوم شهریور آغاز و با دعوت اقوام و آشنایان زیادی از سایر مناطق و شهر ها انجام می شود.
به گفته وی، باغداران انگورها را به وسیله (چنگله، به زبان هورامی در دولاب) و یا (سه وه ته در سایر مناطق کردستان) که از چوب درخت ارغوان ایجاد می شود حمل می کنند و آنرا به کوره های سنتی می رسانند. برای هر ۳۰ چنگله معادل یک تغار تقریباً یک حلب ۱۸ کیلویی خاکستر درخت چنار یا انگور را داخل دیگ بزرگ پر از آب که به آن (قازان) می گویند حدود ۱۰ ساعت می جوشانند.
او تاکید می کند: نوع خاکستر و مقدار جوشاندن آن بسیار حساس است که تنها از عهده پیرزنان و پیرمردان باتجربه روستا برمی آید.
به عقیده قاسم حسنی، برای تهیه «بولاو» در روستا رسم براین است که تعدادی از مردان با تجربه بامداد زود انگورها را می برند و داخل چنگله می گذارند و جوان ترها هم یکی یکی یا دو تا دو تا طناب دور چنگله می اندازند و آنها را به محلی که (یاگه کوره) می نامند می برند و زنان و دختران هم خیلی با سلیقه و حوصله آنها را روی هم و دور دیگ می چینند؛ اصولاً پس از نهار کوره را آتش می زنند.
او ادامه می دهد: آب زلال تیزابی که قبلا تهیه شده و داخل یک بشکه جداگانه ته نشین شده را خیلی با احتیاط به صورتی که رسوب آن مخلوط نشود، داخل دیگ می ریزند و می جوشانند و دو نفر که در طرفین دیگ نشسته اند به نوبت انگورها را داخل دیگ می برند و سریع بیرون می آورند.
این پژوهشگر می گوید: کسانی که به اصطلاح بولاو می کنند باید از مهارت و تجربه کافی برخوردار باشند چون که انگورها احتمال دارد که بسوزند یا گاهی اوقات قسمت هایی از آنها خشک باشند و به کشمش تبدیل نشوند. بعد چنگله ها را کنار می گذارند تا مقداری آب آنها گرفته شود سپس آنها رابه پشت بامی که قبلاً گل اندود شده و در محل به آن (هیله ساو یا ناویایی) می گویند می برند و دو تا سه نفر از مردان باتجربه آنها را رو به سمت آفتاب روی بام می چینند و بعد از تقریباً ۱۰ روز شاهد کشمش های قشنگ و پرنوری می شوند که دل رهگذران را نوازش می کند.
او قشنگ ترین خاطره مراسم بولاو را که هیچگاه فراموش نمی گردد و هرساله در روستا از آن یاد می شود، دور هم جمع شدن، خندیدن مردم روستا و تقدیر از زحمات باغداران می داند و یادآور می شود: باغداران انگور درهمان سرخرمن مقدار زکات آنرا حساب کرده و به مستحق آن می رسانند.
"بولاو" در سودای برند سازی
جعفری، مسئول امور باغبانی شهرستان سنندج، غالب محصول روستای دولاو را انگور ذکر می کند و می گوید: علاوه بر مصرف تازه خوری و عرضه در بازار، غالب این محصول به صورت کشمش فرآوری می شود.
به گفته وی، این کشمش، محصولی برگرفته از دانش بومی منطقه بوده و افراد روستا تبحر خاصی در تهیه بولاو دارند و در واقع هر خانه در این روستا خود یک کارگاه شمرده می شود.
جعفری، تهیه «بولاو» را نیازمند حمایت و برندسازی می داند و می افزاید: ایجاد کارخانه صنایع تبدیلی، کارگاه های بسته بندی و بازار فروش همچون عوامل موثر بر تحقق برندسازی بولاو در این منطقه است و هنوز اقدام خاصی در این حوزه صورت نگرفته است. کشمش طلایی این منطقه به صورت فله ای به فروش می رسد و اگر تولید کشمش و فروش آن به اسم دولاو برندسازی شود، به قیمت مناسب تری به فروش می رسد.
جعفری، سطح زیر کشت انگور در دولاو را ۱۵۰ هکتار عنوان نمود و اضافه کرد: سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن کشمش در دولاو تولید می شود و سال جاری هم از وضعیت مطلوبی برخوردارست.
به گزارش فقط سفر به نقل از ایسنا، انگور از مهم ترین میوه هایی است که کشت و تولید آن در کردستان از سابقه طولانی برخوردار است، اما در اثر توجه نکردن به مسایل باغداری و همچون تاکداری، بوستان های منطقه دولاو از فناوری صحیح و پیشرفته ای بهره مند نبوده و اغلب با روش های اولیه کشت سنتی به تولید می رسند.
متأسفانه به سبب نداشتن صنایع تبدیلی متناسب و عدم جذب کامل محصول تولیدی در بازارهای داخلی، همه ساله قسمت عمده محصول انگور باغداران این منطقه از بین رفته و خسارت قابل توجهی به آنان وارد می شود.
با درک این مشکلات می توان با بهره گیری از روش های صنعتی خشک کردن انگور و ایجاد خشک کن نواری متحرک که بتواند با ظرفیت های بالا و در مدت زمان کوتاه انگور را خشک و به کشمش تبدیل کند، مبادرت به اجرای طرح تولید کشمش به روش صنعتی کرده و بدین ترتیب با تولید محصولی با کیفیت مناسب، گامی مؤثربرای موفقیت در بازارهای جهانی برداشته شود.
منبع: onlytravel.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب