، تاب آوری شهری و اولویت های پیش رو،
تاب آوری را جزیره ای جدا نبینیم، تحقق تاب آوری با موفقیت اسناد بالادستی
فقط سفر: یك كارشناس مدیریت بحران اظهار داشت: نباید ˮتاب آوریˮ را جزیره ای جدا ببینیم و نیازمند این است كه بخشی از شاخص ها را با اسناد و برنامه های توسعه ای موجود تطبیق بدهیم و بر مبنای درصد اجرای موفق اسناد و برنامه های توسعه ای بتوانیم ارتقای تاب آوری را داشته باشیم.
حمید جمال الدینی در گفت وگو با ایسنا، در مورد تعریف تاب آوری اظهار نمود: با یك مثال عینی می توانیم تاب آوری را توضیح دهیم. یك فنر را فرض نماییم، وقتی به آن نیرویی وارد می گردد تا جایی نیرو را جذب می كند و هیچ گونه واكنشی نشان نمی دهد. پس از اینكه فشار زیادتر شود و سپس نیرو از روی آن برداشته شود این فنر باز می گردد و به همان نقطه قبلی خود بر می گردد. به این شرایط تاب آوری می گویند كه شامل جذب، عكس العمل و بعد از آن برداشت نیرو و بازگشت به وضعیت موجود و گاها وضع مطلوب است.
تاب آوری الزاما در مقوله حوادث طبیعی قرار نمی گیرد
وی اضافه كرد: در حوزه بحران هم تاب آوری می تواند ترجمه خودش را داشته باشد. یعنی جامعه در شرایطی قرار بگیرد كه وقتی بحرانی اتفاق بیفتد منجر به از هم گسیختگی آن نشود و اگر آسیبی هم دید بتواند به وضعیت موجود باز گردد؛ البته تاب آوری مفهوم گسترده ای است كه در تمام حیطه های اصلی همچون حیطه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و همین طور حوادث طبیعی و مخاطرات قابل طرح است. ازاین رو الزاما تاب آوری در مقوله حوادث طبیعی قرار نمی گیرد و اتفاقا بر تاب آوری اجتماعی بیش از تاب آوری در سایر بخش ها می توان تصریح كرد.
معاون پیشین آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال احمر با اشاره به وضعیت مخاطرات در كشور اظهار داشت: از آنجایی كه كشورمان حوادث بسیار متنوعی را در خود دارد و بیش از 70 درصد خاك ما در معرض حداقل مخاطرات اصلی است ما به مقوله تاب آوری در حوادث طبیعی توجه داریم، زیرا به شكلی تاكید بر این بخش در بخش های دیگر هم تاثیر دارد.
یكی از مولفه های تاب آوری، سرمایه اجتماعی است
این كارشناس مدیریت بحران با تشریح مؤلفه ها و شاخص های تاب آوری اظهار داشت: در مورد تاب آوری و شاخص های آن مطالعات زیادی صورت گرفته است بر این اساس یكی از مولفه هایی كه در مورد تاب آوری مطرح می گردد سرمایه اجتماعی است و زیرساخت ها هم از دیگر مولفه های مهم است. در زمینه سرمایه اجتماعی كه یكی از مهمترین شاخص های تاب آوری است مولفه های بسیار مهم شامل اعتماد، مشاركت و پیوستگی وجود دارد و هر چه این سه مولفه را ارتقاء دهیم و به دنبال آن سرمایه اجتماعی افزایش پیدا كند؛ جامعه تاب آورتر و مدیریت بحران هم آسانتر می گردد.
وی ادامه داد: در این معادله "پیوستگی" از مؤلفه هایی است كه در مورد كشور ما قابل تأمل است. ما همبستگی خیلی خوبی داریم ولی در پیوستگی وضعیت مناسبی نداریم. بعنوان مثال وقتی كه حادثه ای مانند زلزله رخ می دهد همبستگی بسیار خوبی تولید می گردد و همه كمك می كنند اما وقتی كه زمان می گذرد این مسئله فراموش می گردد.
جمال الدینی با اشاره به اینكه "افزایش سطح سواد در جامعه" از عوامل دیگر موثر در تاب آوری است، ادامه داد: هر چه سطح سواد در جامعه ارتقاء پیدا كند. جامعه تاب آورتر می گردد و الزاما این سواد مربوط به حیطه بحران و حوادث طبیعی نیست.
این استاد دانشگاه همینطور اظهار داشت: عوامل دیگری مانند شاخص های رفاه اقتصادی و اشتغال عواملی هستند كه می توانند روی تاب آوری تاثیر بگذارند. البته در زمینه تاب آوری در رابطه با حوادث طبیعی حیطه آموزش همگانی هم بخش های اثرگذار است.
جمال الدینی با اشاره به ارزش های مشترك فرهنگی خاطرنشان كرد: به نظر می رسد یك بخش عمده ای كه در هر فرهنگ مد نظر قرار می گیرد این ارزش ها هستند و هر چه ارزش ها بر پایه فطرت انسانی باشند و در اولویت بیشتری قرار بگیرند و به دنبال آن جامعه ارزش های اخلاقی را بیشتر مد نظر قرار دهد، به خودی خود این جامعه می تواند تاب آورتر شود.
معاون پیشین آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال احمر با اشاره به اینكه تاب آوری را می توان در دو جنبه سخت افزاری و نرم افزاری مورد تاكید قرار داد، اظهار داشت: در این میان مقوله نرم افزاری مقوله ای قابل دسترس با هزینه كم برای كشورهاست. آموزش، فرهنگسازی و توسعه ارزش ها از ابعاد نرم افزاری هستند كه هزینه كمتری از فعالیت های سخت افزاری دارند. اصولا مطالعات نشان می دهند كه اگر یك چهارم سرمایه گذاری در بخش سخت افزاری را در قسمت نرم افزاری انجام دهیم این امید وجود دارد كه پس از یك دوره چهار ساله شاهد كاهش سالانه حداقل 25 درصد هزینه های ناشی از حوادث باشیم.
او همینطور اضافه كرد: تاب آوری علاوه بر متغیرهای مشخص كه در طول سال های اخیر در كشور ما مورد مطالعه قرار گرفتند متغیرهای لحظه ای هم دارد. یعنی یك خبر و شایعه می تواند در تاب آوری لحظه ای تاثیر بگذارد و شیوه های ارزشیابی آن كاملا متفاوت می باشد.
هلال احمر در زمینه تاب آوری تكلیف قانونی دارد
معاون پیشین آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال احمر در مورد اینكه جمعیت هلال احمر چه تكالیفی در زمینه تاب آوری دارد؟ اظهار داشت: در برنامه توسعه ششم به هلال احمر یك تكلیف قانونی در مبحث تاب آوری داده شده است و این مسئله برای رسیدن به جامعه ایمن از چند منظر قابل توجه است. یك بعد آن این است كه هلال احمر نهاد عمومی غیردولتی است و اصولا یكی از جاهایی كه گروه های مرجع و NGOها می توانند نقش موثر در آن ایفا كنند ارتقای سرمایه اجتماعی در جوامع است. این یك نقشی است كه در ماهیت كلی هلال احمر وجود دارد. نقش دوم مشاركت است. نقش بعدی مربوط به واژه داوطلب است و بعد دیگر نقش مدافعی گری هلال احمر در كنار عمل اجرایی است. در واقع به خاطر اینكه بخشی از امداد و نجات بر عهده هلال احمر است و عموما هم داوطلبانه انجام می شود، مردم می بینند نهادی كه مدافعی گری می كند در هنگام نیاز هم در صحنه حضور دارد و تلاش می كند عامل به علم خودش باشد و این منجر به اعتمادسازی در بین مردم می گردد.
وی خاطرنشان كرد: ازاین رو با عنایت به این نقش های مختلف و متنوعی كه هلال احمر به عهده دارد می تواند عاملی برای ارتقای مشاركت قلمداد شود و نقش موثری در تاب آوری داشته باشد. همینطور نوع ارزش ها و اصولی كه هلال احمر در بعد توسعه و استقامت ارزش های اخلاقی به آن توجه می كند همچون بی طرفی، بی غرضی و بشردوستی، خصوصیت هایی است كه هلال احمر را در زمینه تاب آوری نقش دار می كند. كمتر نهادی وجود دارد كه مانند هلال احمر تمام این شاخص ها را در مجموعه خود داشته باشد.
جمال الدینی در مورد اینكه هلال احمر تا چه اندازه در ایفای نقش خود در زمینه افزایش تاب آوری جامعه موفق بوده است، اظهار داشت: ما نباید فراموش نماییم كه رسیدن به جامعه تاب آور یكی از مولفه های بسیار مهم حكمرانی خوب است. ازاین رو وقتی یك شعار هم طراز حكمرانی قرار می گیرد نقش آن از نقش یك نهاد و NGO خارج است و این مقوله ای است كه در سطح حاكمیت مطرح می گردد. ازاین رو ما تا زمانی كه نقش راه مشخصی نداشته باشیم كه در آن وضعیت موجود را مشخص كرده باشیم و نقش و وظیفه دستگاه های مختلف متناسب با اثربخشی این مجموعه ها مورد نظارت و پایش قرار نگیرد، نمی توانیم ارزیابی دقیقی از عملكرد نهادها عرضه نماییم.
تاب آوری با موفقیت اسناد بالا دستی می تواند محقق شود
وی ادامه داد: به نظر من تحقق سندی مانند سند چشم انداز می تواند درصد قابل توجهی از شاخص های تاب آوری را پوشش دهد. همینطور اسناد توسعه دیگر در كشور هم می تواند در جهت تاب آوری جامعه مد نظر قرار بگیرد. به عبارت دیگر شعار تاب آوری با موفقیت خیلی از اسناد بالادستی می تواند محقق شود. سند تحول آب، اجرای نقشه علمی كشور و اسناد دیگری از این دست با تاب آوری ارتباط دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب