سوال باستان شناس در پایان فصل كاوش؛
آیا تاریخ معماری دوشان تپه ازبکی به دوره هخامنشی برگشت
فقط سفر: فقط سفر: سرپرست تیم کاوش در محدوده دوشان تپه یکی از محوطه های اقماری تپه ازبکی به یافته هایی از معماری رسیده که احتمال می دهد متعلق به دوره هخامنشی باشد.
به گزارش فقط سفر به نقل از مهر، محوطه باستانی ازبکی از محوطه های باستانی تاریخی ایران است که در نظرآباد و در ۴۵ کیلومتری کرج، مرکز استان البرز واقع شده است. این محوطه گسترده باستانی از یک تپه بلند مرکزی (تپه الف) به ارتفاع ۲۶ متر از سطح زمینهای اطراف و تعدادی تپه کوتاه تشکیل شده است که ارتفاع بلندترین آنها از چند متر تجاوز نمی نماید. اینجا همان محوطه باستانی است که نمونه ای از نخستین خشت دست ساز بشر که امروزه در سازمان ملل نگهداری می شود از این منطقه باستانی به سازمان ملل هدیه شد. این محدوده بین سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴ حفاری شده است.
تا دوره های مختلف تمدنی آن کشف شود. بنا بر این ۶ تپه به اسامی یان تپه، جیران تپه، دوشان تپه، گوموش تپه، مارال تپه و همین طور تپه مرتفع ازبکی (دژ مادی) مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجائیکه در دوره های مختلف تاریخی، بشر در تپه ازبکی زندگی می کرده بنا بر این شگفتی های زیادی هم دارد. همچون این که خشت های ۹ هزار ساله، معبد رنگین یان تپه، دستیابی ساکنان قبل از تاریخ محوطه ازبکی به سیمان، لوح شروع ایلامی، سند همکاری تجاری ازبکی و شوش و بناهای آریایی ها در این محوطه پیدا شد. اگر به این محوطه باستانی اعتبار مالی برای پژوهش و بررسی های دیرینه شناسی بدهند، هر بار بر شگفتی های این محدوده اضافه می شود. همچون خبری که عتیقه شناس این مجموعه اخیراً به جمع خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی اعلام نمود.
تیم دیرینه شناسی به سرپرستی مهرداد ملک زاده، در دوشان تپه یکی از محوطه های اقماری تپه ازبکی ترانشه ای به اندازه ۱۰ در ۱۰ مترمربع زد تا بتواند جستجوهای دیگری در نزدیکی ترانشه ۲۰ سال پیش یوسف مجیدزاده، انجام دهد. در این جهت از دانشجویانی کمک گرفت که در عرصه دیرینه شناسی کار می کردند و حاضر می شدند تا بدون دریافت هزینه پا به پای او ۵ سانت به ۵ سانت خاک این محدوده را کنار زده و بررسی های موشکافانه انجام دهند. چون اعتبار کاوش محدود و کار زیاد است و بسیاری از افراد هم در طول کار، به سبب نبود بودجه این مکان را ترک کرده بودند. در همین شرایط و بعد از آنکه ملک زاده کار کاوش را تمام کرد، از خبرنگاران خواست تا به تپه ازبکی رفته و آن چه یافته اند را به نمایش بگذارد. وی اظهار داشت: یکی از دوره های مهم تاریخ و فرهنگ قبل از دوره هخامنشی، دوره مادهاست. مادها یک مرکز حکومتی پای الوند کوه به نام هگمتانه و دیگری در ری داشته اند. آن چنان که در متون یونانی وجود دارد، ری بزرگترین شهر مادها و هگمتانه پایتخت سیاسی آنها بوده است. دوره مادها یکی از دوره های حدودا کمتر شناخته شده ای در تاریخ باستان است. بعد از آنها تاریخ شاهنشاهی هخامنشی به وجود آمد. دیرینه شناسی مادها تابع مشکلاتی است. هگمتانه هنوز به سوال باستان شناسان پاسخ روشن نداده است. وی ادامه داد: از ۷۰ سال پیش گودین تپه، باباجان تپه، نوشیجان محوطه های استاندارد دوره مادها حفاری شده اند که از نظر تطور فرهنگی به عصر آهن ۳ به قول باستان شناسان و به دوره مادها به قول تاریخ دانان می رسند.
ملک زاده افزود: همیشه پرسش باستان شناسان این بوده که مواد فرهنگی مناطق شرقی به مرکزیت ری چگونه می تواند باشد. ری باستان زیر شهر تهران بلعیده شده است و امکان پیگیری کارهای دیرینه شناسی در آن نیست. نمی توان اطلاعات زیادی درباره ی آن به دست آورد و زمینهای بزرگی خرید اما بنظر می رسد که یکی از ایستگاههای شاهراه خراسان بزرگ در دوره مادها اینجا بوده است و دارای مواد فرهنگی بوده که شاید بیشتر آنرا می توان در ری جست جو کرد. بعد از نظر فهم تاریخی محوطه ازبکی می تواند به پرسش های ما درباره ی ایجاد هخامنشی ها و دوره پیش از آنها و نهادهای حکومتی پاسخ دهد. وی با اعلان اینکه در لایه های باستانی، به ساختمان مستحکمی رسیدیم اظهار داشت: این ساختمان برابر آن چه می بینیم یک ضلع هفت متری دارد و احیانا یک ضلع دیگرش هفت متر باشد. سه و نیم متری از ارتفاع آن باقی مانده است و دیوارها احیانا ده متری بوده اند. مردم عادی نمی توانستند چنین ساختمان با عظمتی را بسازند بلکه باید یک نهادی آنرا ساخته باشد. امیدواریم در یافته های بعدی بافت شهرسازی و شیوه های زندگی اجتماعی آنها را بازسازی نماییم.
این عتیقه شناس به کشف مهمی دست پیدا کرده ولی آنرا با دیده تردید بیان کرده و می گوید: در جستجوی بقایای عصر آهن ۳ یا دوره ماد بودیم ولی حالا به معماری دست پیدا کردیم که احیانا مربوط به هخامنشی است. من در نوشیجان، گونسپان، دژ مادی بیستون که محوطه های مادی بوده اند کار کردم به نظرم می آید که این معماری مربوط به دوره هخامنشی می تواند باشد چون خشت های معماری هخامنشی مربع ۴۰ در ۴۰ و ۳۵ در ۳۵ هست و اینجا هم چنین خشت هایی را داریم. امیدوار هستم نتیجه آزمایش های OSL و رادیو کربنی که در حال انجام می باشد به تاریخ گذاری مطلق اینجا کمک نماید که اگر این طور باشد به توالی استقراری که مجیدزاده معرفی کرده یک دوره هخامنشی را هم می توان اضافه کرد. ادامه فعالیت ها و فصل های دیگر گروه کاوش برای رسیدن به جواب قطعی منوط به حمایت اداره کل میراث فرهنگی استان البرز هست که اگر اعتبار لازم داده شود ۵ فصل کاوش دیگر نیاز است. حالا باید دید وزارت میراث فرهنگی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و اداره کل استان البرز چقدر می تواند برای ادامه فعالیت در این محوطه اعتبار بدهد.
منبع: onlytravel.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب