گردشگری نجوم، سفری همراه با رصد ستارگان و تماشای آسمان
به گزارش فقط سفر، خراسان رضوی رییس انجمن علمی طبیعت گردی ایران با اشاره به تعریف گردشگری نجوم، اظهار داشت: گردشگری نجوم، سفری است همراه با رصد ستارگان و رویدادهای نجومی که در دو دهه اخیر در ادبیات گردشگری رواج یافته است.
فرید جواهرزاده در گفت و گو با ایسنا درباب گردشگری نجوم و توسعه آن اظهار داشت: واژه گردشگری نجوم، حدود دو دهه است که در ادبیات گردشگری جهانی به وجود آمده است و قبل از آن چندان مورد استفاده نبوده است. تورهای نجومی به آن دسته از کارهایی گفته می شود که در امتداد تماشای آسمان و ستارگان صورت می گیرد و فرصتی را در اختیار گردشگران قرار می دهد و تجربیات نجومی مانند تماشای ستارگان، رویدادهای نجومی مانند خسوف و کسوف، بارش های شهابی، شفق قطبی و... را به همراه دارد. آمارهای مختلفی از محبوبیت رو به افزایش گردشگران سراسر جهان نسبت به گردشگری نجومی مشاهده می شود.
وی افزود: در این خصوص می توان به کسوف سال ۱۳۷۸ اشاره نمود که ایران نیز میزبان تعداد زیادی از گردشگران بین المللی بود و هزاران نفر در سراسر دنیا به ۲۶ کشوری که می توانستند میزبان رخداد طبیعی خورشیدگرفتگی باشند، سفر کردند. در همین سال ها اولین تورهای بین المللی گردشگری نجوم به مقصد ایران صورت گرفت که مناطق مرکزی ایران مانند استان اصفهان، همدان، کردستان، سیستان و بلوچستان، کرمان و... را در بر می گرفت.
این کارشناس گردشگری عنوان کرد: برخی اوقات فشردگی یا هم پوشانی میان گردشگری نجوم با سایر شاخه های گردشگری مانند طبیعت گردی، ماجراجویانه، علمی و آموزشی و فرهنگی وجود دارد. این هم پوشانی ها شرایطی را به وجود آورده است که گاهی گردشگری نجوم به عنوان شاخه ای مستقل در نظر گرفته نمی گردد و در کنار انواع دیگر گردشگری معنا و مفهومی پیدا می کند. به عنوان مثال اغلب تورهای کویرنوردی که در کمپ های کویری اقامت دارند، به نجوم و گردشگری نجومی و تماشای آسمان شب می پردازند.
جواهرزاده بیان کرد: همین طور قسمتی از بناهای باستانی که به نجوم و علم ستاره شناسی مرتبط می باشد نیز در این عرصه گردشگری بشمار می رود که با حوزه های میراث فرهنگی و گردشگری تاریخی و فرهنگی هم پوشانی دارد مانند بازدید از برج رادکان در خراسان رضوی یا بازدید از بقایای رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی در مراغه که به صورتی گردشگری فرهنگی و تاریخی شمرده می شود و همچون رخدادهایی است که حوزه های گردشگری نجوم را نیز در بر می گیرد.
وی اشاره کرد: گردشگری نجوم بسیار فراتر از موارد فوق بوده و در رابطه با زیرساخت ها و دست سازه های بشری بوده و در زمینه گردشگری شهری و گردشگری علمی نیز نمایان است. همچون آنها می توان به افلاک نماها، انگاریوم ها و... اشاره نمود که بر گردشگری نجوم و توسعه گردشگری شهری اثرگذار خواهد بود. در مشهد انگاریوم دانشگاه فردوسی را می توان نام برد که مرکزی کاملا نجومی است و علاقه مندان رصد و کارهایی از این قبیل در سنین مختلف می توانند از آن بهره گیرند. بدین جهت به عنوان مقصد گردشگری برای گردشگران و زوار امام رضا(ع) شمرده می شود.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران اشاره کرد: رصدخانه ها و مراکز گردشگری نجوم در کشورهای مختلف اروپایی و آمریکایی تأسیس شده است و سال ها به عنوان یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری، خدماتی به گردشگران بین المللی ارائه می دهند. به عنوان مثال می توان در کشورهای آمریکای لاتین، شیلی، حوزه کشورهای آفریقایی، آفریقای جنوبی، در کشورهای اروپایی، اسپانیا و در زمینه آسیای مرکزی و جنوب، هندوستان را به عنوان مراکزی که در حوزه گردشگری نجوم سرمایه گزاری نموده اند، اشاره نمود. این کشورها میزبان گردشگران بین المللی فراوانی نیز هستند.
این کارشناس گردشگری افزود: توسعه گردشگری نجوم در ایران مستلزم تامین زیرساخت ها است. زیرساخت های گردشگری نجوم بغیر از زیرساخت های عمومی توسعه گردشگری نیست. به این معنا که زیرساخت هایی مانند راه های ارتباطی مناسب، امنیت و خدمات متناسب با نیاز توریست زمینه ساز توسعه گردشگریست و چنین زیرساخت هایی در زمینه گردشگری نجوم نیز لازم است. از خاصیت های منحصر به فرد در گردشگری نجوم می توان به عدم وجود آلودگی های نوری، وجود تجهیزات مناسب رصد مانند تلسکوپ و دوربین های چشمی اشاره نمود.
جواهرزاده اضافه کرد: در انتخاب مکان های رصدی نیز علاوه بر عدم وجود آلودگی های نوری و هوایی، بایستی معیارهایی مانند پایداری هوا، برخورداری از آب وهوای متناسب، میزان رطوبت، ارتفاع، امکان دسترسی و... نیز مورد توجه قرار گیرد. حوزه گردشگری نجوم نیازمند تمهیدات ویژه ای است تا بتواند شرایط جوی قابل کنترلی را برای گردشگران بوجود آورد.
وی افزود: با توجه به این که ایران دارای مناطق کویری و مستعد قرار دارد، به نظر من کشور ما می تواند به عنوان قطب اصلی حوزه گردشگری نجوم در بین کشورهای منطقه باشد. برای اینکه علاوه بر استانهای مرکزی کشور مانند سمنان، یزد و اصفهان در نواحی خراسان، گلستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و فارس را نیز در بر می گیرد. بر این اساس در صورتیکه سایر زیرساخت های متناسب نیز فراهم گردد، بخش عمده ای از ایران می تواند مقصدی در امتداد توسعه گردشگری نجوم باشد.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران اظهار داشت: اغلب کارهای رصد ستارگان وابسته به رویدادهای قابل پیش بینی مانند رویداد خسوف و کسوف، بارش های شهابی و... است؛ بدین سبب با برنامه ریزی و تمهیدات لازم نسبت به تدوین تقویم متناسب با گردشگری نجوم اقدام نمود تا بتوان با کمک انواع دیگر گردشگری مانند فرهنگی و تاریخی، طبیعت گردی، ماجراجویانه، شهری و... به سمت تورهای مرکب گردشگری که چند هدف عمده گردشگری را دنبال می کند، رفت.
با توجه به پدیده های نجومی ایران گردشگری بین المللی در این عرصه درآمدی ندارد
این کارشناس گردشگری بیان کرد: این نوع از گردشگری مانند سایر حوزه های گردشگری دارای مزیت های اقتصادیست و بوسیله جذب گردشگران نجوم می توان درآمدهای اقتصادی خوبی برای کشور فراهم نمود. متاسفانه کشور ما در زمینه گردشگری بین المللی نجومی درآمدهای شایسته و بایسته ای ندارد؛ این در حالیست که پدیده های مهم نجومی در ایران رخ می دهد.
جواهرزاده عنوان کرد: به نظر من در راستای توسعه حوزه گردشگری نجوم بصورت متمرکز، بخش آموزش و معرفی راهنمایان مجرب از اهمیت ویژه ای برخوردارست. علاوه بر این موارد حفظ کیفیت خدمات و افزایش ابزارها و اقدامات حوزه گردشگری نجوم، خصوصاً تامین وسایل مورد نیاز برای سفر نجومی، دوربین های دید در شب، لباس های متناسب و... نیز کمک کننده خواهد بود تا از این طریق تورهای نجومی در کشور اجرا شود.
وی اشاره کرد: گردشگری در کنار مزیت های اقتصادی، ممکنست مضراتی نیز به همراه داشته باشد که قسمتی از آن در رابطه با ظرفیت تحمل و ظرفیت بار در مقاصد گردشگریست که همیشه مورد توجه و تاکید متخصصان گردشگری بوده است. بدین سبب نیازمند برنامه ریزی است. در حقیقت باید به شکلی عمل شود که کم ترین لطمه به محیط زیست وارد شود.
رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران اضافه کرد: در موضوعات گردشگری خصوصاً گردشگری نجوم بایستی ظرفیت تحمل و ظرفیت بار مورد توجه ویژه قرار گیرد تا کم ترین عارضه برای محیط زیست به وجود آید و شرایط میزبانی فراهم باشد تا در حد توان جامعه محلی نیز از مزیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حضور گردشگران در این نواحی بهره مند شود.
وی افزود: پیش بینی من این است که گرچه آهسته و کند اما حوزه گردشگری نجوم نیز مانند سایر انواع گردشگری در کشور درحال رشد و نمو است. با توجه به این که یکی از علایق نسل جوان کشور توجه به رصد ستارگان است، بدین سبب وضعیت بمراتب بهتر خواهد شد.
این کارشناس گردشگری عنوان کرد: یکی از مهم ترین نقش های توسعه این نوع از گردشگری مدیون گروههای رصدی و انجمن های نجوم آماتوری در سراسر دنیا است. کشورهایی که از منجمان آماتوری بیشتر و بهتری برخوردار بوده اند بیشتر با حوزه گردشگری آشنا هستند. در ایران تقریباً از اوایل دهه ۷۰ که مجله نجوم در ایران شکل گرفت، شاهد برگزاری اولین تورهای نجومی هستیم.
وی اشاره کرد: در خراسان رضوی و مشهد نیز شاهد شکل گیری مجله جاده ابریشم بوده ایم که این مجله نیز ابتکار عملی در برگزاری تورهای نجومی در سطح استان شروع کرد و سپس انجمن های نجوم آماتوری شکل رفت و توسعه گردشگری نجوم بعد از این فعالیت ها بود که به شکل فراگیر میان جوانان و دانشجویان رونق یافت.
جواهرزاده افزود: هدف این تورها در این مقطع زمانی خروج از شهرهای بزرگ بوده است، برای اینکه یکی از موانع رصد شبانگاهی، وجود آلودگی های نوری و هوا در سطح شهرها بوده است. پس به خارج از شهرها و به دور از مراکز نور سفر می کنند. عموما این نوع تورهای گردشگری به مقصدی مانند کویر رجوع می کنند و رصدگران آماتور عمدتاً از کمپ های کویری، کاروانسراها و تعدادی از اماکن تاریخی برای رصد بهره برده اند.
وی افزود: اولین تورهای نجومی در سطح کشور در دهه ۷۰ و از کاروانسرای «قصر بهرام» در نزدیکی کویر مرکزی شروع شده و سپس در سایر شهرها مانند مجموعه پاسارگاد شیراز رواج پیدا کرد و به تدریج برنامه های گردهمایی منجمان آماتوری در کنار برگزاری تورها، محلی برای رونق گردشگری نجوم شد.
منبع: فقط سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب