نتیجه ۱۰ سال پژوهش و كاوش میدانی؛
بیرون کشیدن بخشی از شهر تاریخی اوجان از دل خاک
به گزارش فقط سفر، پژوهشگران دیرینه شناسی دانشگاه تهران بعد از ۱۰ سال کاوش، محدوده شهر تاریخی اوجان؛ پایتخت تابستانی ایلخانان در استان آذربایجان شرقی را کشف کردند و بخشی از ارگ حکومتی آنرا از دل خاک بیرون کشیدند.
به گزارش فقط سفر به نقل از ایسنا، گروه پژوهشی دیرینه شناسی دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر رحیم ولایتی، عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی موفق شدند بعد از ۱۰ سال بررسی و کاوش میدانی، شهر تاریخی اوجان را شناسایی کنند و بخشی از ارگ حکومتی آنرا از دل خاک بیرون بکشند.
دکتر ولایتی، سرپرست این تیم دیرینه شناسی در رابطه با این کشف تاریخی اظهار داشت: با عنایت به اسناد و شواهد تاریخی که در رابطه با این شهر و قلعه حکومتی ایلخانان وجود داشت، کار مطالعاتی و بررسی منطقه را از سال ۱۳۸۵ آغاز کردیم و تیم تحقیقاتی ما تا سال ۱۳۹۵ مشغول مطالعه و بررسی منطقه بودند و توانستند در چند مرحله کاوش، یافته های ارزشمندی به دست آوردند.
وی اضافه کرد: در این بررسی و کاوش حدود ۹۵ هکتار از محوطه شهر تاریخی اوجان از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۱ مورد بررسی و کاوش میدانی گروه پژوهشی دانشگاه تهران قرار گرفت.
دکتر ولایتی در رابطه با چگونگی کشف شهر تاریخی اوجان توسط هیأت دیرینه شناسی دانشگاه تهران، اظهار نمود: نخستین پژوهش دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۵ با انجام فصل اول بررسی روشمند دیرینه شناسی دو دهستان شرقی منطقه عمومی اوجان (شهرستان بستان آباد امروز) شروع شد.
وی با اشاره به اینکه این کشف تاریخی با بررسی بیشتر از ۷۰۰ محوطه تاریخی منطقه صورت گرفته است، اظهار داشت: در چهار فصل بررسی حدود ۷۰۰ محوطه تاریخی با استفاده از مستندات مهم و توصیف های عرضه شده از شهر اوجان در متون تاریخی و جغرافیایی بویژه تصویری که نصوح مطراقچی نقاش سلطان سلیمان عثمانی از این شهر عرضه کرده است، محل دقیق شهر تاریخی اوجان توسط هیأت دیرینه شناسی دانشگاه تهران در بررسی دیرینه شناسی منطقه اوجان در سال ۱۳۹۲ مورد شناسایی و مکان یابی قرار گرفت.
عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه تهران ضمن اشاره به این که کار مطالعاتی و بررسی منطقه به مدت ۱۰ سال طول کشیده است، اضافه کرد: در این ۱۰ سال دهستان ها و مناطق مختلفی مورد بررسی و کاوش قرار گرفتند تا این که بعد از بررسی دقیق و روشمند و مکان یابی توسط هیأت دیرینه شناسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۵، شناسایی و تعیین عرصه و حریم شهر تاریخی اوجان با کاوش گمانه هایی در محدوده شهر که با آشکار شدن لایه های فرهنگی و معماری و بستر شهر موقعیت گمانه بعدی را روشن می کرد، ادامه پیدا کرد و هیأت دیرینه شناسی در تابستان ۱۳۹۵ با دریافت مجوز از میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی و پژوهشگاه وزارت میراث فرهنگی با حفر ۴۲ گمانه عرصه و حریم شهر را در غرب جاده آسفالته روستاهای دهستان اوجان غربی معین کرد.
سرپرست گروه تحقیقاتی دیرینه شناسی کاوش در شهر تاریخی اوجان ضمن اشاره به کشف برخی اشیا در این محوطه (شامل ظرف شکسته فقاع ایلخانی با تزئینات سنگ فیروزه)، اهمیت این کاوش را به لحاظ معماری مهم برشمرد و اظهار داشت: هر چند سفالینه ها و اشیایی هم در این منطقه کشف شده اند، اما آنچه که این کاوش را با اهمیت می کند، ارزش معماری و آثار معماری این شهر و قلعه حکومتی ایلخانان است.
وی اضافه کرد: علاوه بر شناسایی چهار قبرستان اسلامی از دوره سلجوقیان و ایلخانان و معاصر در محدوده عرصه شهر، شناسایی ارگ و قلعه حکومتی شهر بعنوان بزرگترین بنای باقیمانده از زمان تأسیس شهر که در دوره ایلخانان مرمت و بازسازی شده است، دارای اهمیت است. همینطور شواهدی از دو برج آرامگاهی از دوره سلجوقی و ایلخانی و محل دستکندی در جبهه غربی شهر به دست آمده است که احتمالا کارکرد غار معبد بودایی دوره ایلخانی داشته است.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی دانشگاه تهران با تشریح وضعیت و معماری بنای کشف شده، اظهار داشت: در این دوره از کاوش ها یک مجموعه معماری متشکل از برج مدور و دیوارهای بیرونی بنایی بزرگ قلعه یا ارگ حکومتی نمایان شد.
دکتر ولایتی با توضیح اقدامات انجام شده در سال ۱۴۰۱ اظهار داشت: تصور ما از فضای داخلی قلعه این بود که بر مبنای نمای بیرونی انتظار داشتیم که فضای داخلی قلعه حکومتی متشکل از چند اتاق با دیوار سنگی با ملاط گچ باشد، ولی پس از شروع کاوش و آواربرداری و پیدا شدن ستون ها با پایه مربع، مشخص شد فضای داخلی قلعه از یک تالار ستون دار بزرگ تشکیل شده است.
وی اضافه کرد: بر مبنای منابع مکتوب در دوره سلجوقیان و ایلخانان، ورودی قلعه در جبهه شرقی بوده است، اما بعد از کاوش این بخش در عمق ۳۰ سانتی متری بخش بزرگی از ستون دروازه با گچ بری و مقرنس کاری بیرون آمد که بعد از ادامه کاوش مشخص شد که در دوره صفویه ورودی شرقی قلعه بعد از یک زلزله شدید و تخریب گسترده قلعه با یک دیوار سنگی به سبک صفوی بسته شده و در مقابل از جبهه غربی ورودی دیگری به سبک معماری صفوی باز شده است.
دکتر ده پهلوان، رئیس مؤسسه دیرینه شناسی دانشگاه تهران هم از تغییر رویکرد این مؤسسه در جستجوهای آموزشی دیرینه شناسی اطلاع داد.
وی ضمن اشاره به یافته های اخیر باستان شناسان دانشگاه تهران در منطقه اوجان اظهار داشت: تا سال قبل بیشتر فعالیتهای آموزشی و پژوهشی مؤسسه دیرینه شناسی متمرکز در دشت قزوین بود، اما از سال جاری گروه دیرینه شناسی تغییر نگاهی را با هدف تربیت و آموزش دانشجویان در شرایط جغرافیایی مختلف و پروژه های میدانی متنوع دیرینه شناسی داشته است.
رئیس مؤسسه دیرینه شناسی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: تمام تلاش ما در مؤسسه اینست که آموزش دانشجویان دیرینه شناسی در سطح دانشگاه تهران باشد و دانشجویانی را تربیت نماییم که از توانایی های لازم برای همکاری با هیأت های دیرینه شناسی بین المللی و داخلی برخوردار باشند.
وی به برگزاری کارگاه های آموزشی در حین پروژه میدانی از قبیل روش بررسی و کاوش میدانی، مستندنگاری، ثبت و ضبط دقیق یافته های باستان شناسی، آشنایی با دوربین های نقشه برداری، شناخت بقایای جانوری، انسانی و گیاهی اشاره نمود.
وی با تکیه بر رویکرد فعالیتهای مؤسسه دیرینه شناسی در همه نقاط ایران به یافته های اخیر پژوهشگران دانشگاه تهران در منطقه اوجان اشاره نمود و اضافه کرد: استان آذربایجان شرقی و منطقه بستان آباد از حیث میراث فرهنگی یک منطقه بسیار غنی است و اگر مؤسسه دیرینه شناسی بتواند بر فعالیت در این منطقه تمرکز داشته باشد، دستاوردهای پژوهشی بسیاری خواهد داشت و ضمن این که دانشگاه تهران می تواند از پایگاه ملی دیرینه شناسی شهر اوجان برای انجام فعالیتهای پژوهشی و تربیت دانشجویان دیرینه شناسی بهره مند شود.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه تهران، شهر تاریخی اوجان کاملاً مدفون در خاک است که با تلاش ها و پژوهش های انجام شده از جانب هیأت دیرینه شناسی دانشگاه تهران، بخشی از شهر همچون قلعه حکومتی، کاوش و از دل خاک بیرون آورده شده و الان محافظت از آن برعهده اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی است.
منبع: onlytravel.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب