حالا كه آتش بیخ گوش مان رسیده، به فكر افتاده ایم!
به گزارش فقط سفر خویش را كشوری غنی از آثار تاریخی و فرهنگ و تمدن می دانیم و از جانب دیگر با بی توجهی ها و كاربری هایی كه به همین آثار غنی می دهیم و رفتاری كه با آنها داریم، دست كم نیمی از ان ها را از دست داده ایم، شاید هم به قول قدیمی ها «با دست پس می زنیم و با پا پیش می كشیم»!
به گزارش فقط سفر به نقل از ایسنا، نمونه های تغییر كاربری در بناهای تاریخی كه در كشور كم هم نیستند را زیاد دیده ایم و شنیده ایم، كاربری هایی كه هر بار یكی از آنها مُد روز می شود؛ از كاروانسرا گرفته، تا حجره و حمام و خانه های تاریخی.
حالا هم چند سالی است ژست روشنفكری می گیریم و هر كدام را به روشی به مكانی پذیرایی - اقامتی از هتل گرفته تا رستوران و كافه تبدیل می نماییم و در این میان هستند مكان هایی كه گاها در اختیار دستگاهی دولتی اند و در این میان هم غرفه هایی مانند صنایع دستی ایجاد می كنند، اما هستند در این میان مالكان بناهای تاریخی كه می خواهند ملك شان همان كاربری همیشگی را داشته باشد و پس از مدت ها پیگیری برای پیشگیری از ثبت ملی بنا، دست شان برای هر تغییری باز باشد. می خواهند در مغازه یا خانه ی خودشان زندگی كنند، هر كاری كه دوست دارند با ملك شان كه حق آن هاست انجام دهند و كسی كاری به كارشان نداشته باشد.
همین می شود كه از مغازه های میانه ی بازار تاریخی تهران یا همین مغازه های نبش حسن آباد زشت ترین صحنه های بصری بیرون می آید، از سیم های برق و كولری و لوله های گازی كه از بین مغازه ها عبور كرده تا تغییراتی كه مغازه داران با نوع كالاهایی كه می فروشند، به بنا می دهند غیرقابل باورترین اتفاقات و صحنه ها را برای تاریخِ كشور رقم می زنند!
نمونه هایشان هم كم نیستند، از لاله زار و كاربری مغازه هایش در فرهنگی ترین نقطه ی تهران قدیم گرفته تا مغازه هایی كه شده اند حائل بین جرز مناره های دروازه محمدیه تهران و هر بار بدون این كه كسی بداند و بفهمد مغازه هایشان را بزرگتر می كنند و مناره ها را لاغرتر تا سرانجام روزی به راحتی بریزند...
گاهی دلمان را خوش می نماییم كه دست كم ایستگاه آتش نشانی كنار بناهای تاریخی است، مانند ایستگاه آتش نشانی پشت دیوار امامزاده زید بازار تهران، یا ایستگاه چسبیده به میدان حسن آباد؛ كه به وقت نیاز هم نتوانستند از آن استفاده كنند و ایستگاهی چند كیلومتر بالاتر به میدان حسن آباد مامور شد خویش را به حسن آباد برساند، كه اگر آن ایستگاه در زمان نیاز فعال بود یا دست كم حسگرهای حساس به آتش در بناهای اطراف خود داشت یا ابزاری كه می توانست زودتر از آن چه كه یك پاركبان آتش را ببیند و اعلام كند، حتما به جای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تعطیلی و سوختن بیش از اندازه طبقه دوم بنا و اسناد تاریخی در دفترخانه اسناد، می شد با كمترین آسیبِ ممكن، حسن آباد را نجات داد.
و جای دیگر وقتی پای حرف و عمل به میان می آید برای ثبت ملی لاله زار تا قدری دست و پای میراثی ها برای حفاظت اش بیشتر باز باشد، بهانه می آوریم كه نمی توانیم همه كاربری ها را تغییر دهیم. پس ثبت ملی اش فایده ندارد، اما این نكته را هم فراموش كردیم كه مگر خیابان ولی عصر (عج) كه با تلاش یكی از كارشناسان میراثی ثبت ملی شد را هم تا همین اندازه موردتوجه قرار دادیم و مراقب بودیم تا خانه ای در خیابان اصلی تخریب نشود، یا جداره ای از بین نرود!
چند سالی است كه آمارِ آتش سوزی در بناهای تاریخی در سراسر كشور و به خصوص تهران در بناهای تاریخی بیشتر از تعداد انگشتان دست و پا رسیده؛ از آتش سوزی چند سال قبل سرای حاج حسن بازار تهران گرفته و چند آتش سوزی بازار تبریز در مغازه هایی كه جهانی شده بودند، تا امروز كه رسیدیم به همین بیخ گوش مان، یعنی میدان حسن آباد و چهار بدنه ی تاریخی اش كه یك جداره را سال ها قبل به خاطر بی توجهی و زیاده خواهی دستگاهی ناقص كردیم و حالا هم جداره ی شمال غربی میدان را با آتش سوزی از بین بردیم.
همه ی این صدمه ها در كنار بی توجهی هایی كه مالك می تواند نسبت به بنایی تاریخی داشته باشد از یك سو و حالا آتش سوزی میدان حسن آباد، گوییی تلنگری بود برای حرف زدن درباره ی كاربری هایی كه می توان به بناهای تاریخی داد و كارهایی كه نمی نماییم.
شاید بنابراین هم بود كه پرهام جانفشان - سرپرست اداره كل میراث فرهنگی استان تهران - كه در طول چند سال قبل در قامت مدیر عامل صندوق احیا و بهره برداری از بناهای تاریخی - كه از مزایده گذاشتن هر بنای تاریخی در اختیار میراث فرهنگی گرفته تا تائید طرحِ كاربری و نظارت بر روند مرمت و ایجاد كاربری - می توانست اظهار نظر كند، حالا از ضرورت تدوین و اجرائی شدنِ طرح جامع كاربری از بناهای تاریخی شهر تهران، با همكاری شهرداری تهران حرف می زند.
حرفی كه به نظر نمی رسد خودش هم در طول چند سال حضورش در آن نهادِ زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، به آن وفادار بوده باشد.
او درباره ی این طرح، در زمان بازدید از باقی مانده میدان حسن آباد، پیشنهاد كرد تا «سیستم اعلام و اطفاء حریق هم باید بعنوان یك اصل اساسی برای بناهای تاریخی واجد ارزش دیده شود، پوشش بیمه حوادث برای بناهای تاریخی با رعایت استانداردهای میراث فرهنگی می تواند روند مرمت و بازسازی چنین رویدادهایی را تسریع كند.»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب