تبدیل سكونت گاه 9000 ساله به پیست دوچرخه سواری!
فقط سفر: كول تپه های جای جای آذربایجان سكونتگاه انسانهای باستان بوده و از 9000 سال قبل بعنوان كارگاه های تولیدی عمل می كرده و امروزه در سایه عدم توجه مسئولین و مردم در فراموشی بسر می برند.
اواخر سال 1371 ه. ش بود كه كشف یك دهكده باستانی بی نظیر در شهرستان سلماس به اطلاع جهانیان رسید كه در نوع خود جزو قدیمی ترین دهكده های واقع در خاورمیانه بود و از این حیث از اهمیت زیادی برخوردار می باشد كه در شمال شهر سلماس نزدیكی كوی فرهنگیان قرار دارد و مردم سلماس آن را به دلیل وجود خاكستر (كول)(كول تپه) می نامند.
در سال های اخیر كشاورزان همسایه با این دهكده كهنسال كه گمان می كردند این محل معدن خاكستر است، خاك مقوی آن را برای تقویت زمینهای مزروعی خود می بردند، به صورتی كه از این دهكده باستانی تنها چهار هكتار باقی مانده است در صورتی كه در این مكان باستانی، ابتدا سنگ های اوبسیدین از معادن آتشفشانی غرب سلماس و بعضاً تركیه امروزین وارد و بعد از اعمال كارهای صنعتی روی این سنگها، آن ها را به ابزار و آلات برنده و جنگی مانند چاقو، سرنیزه و آلات دیگر تبدیل و به دیگر اقوام جهان صادر كرده و تجارت می كردند.
طی سالیان گذشته شاهد زوال و نابودی تدریجی این اثر گرانبهای تاریخی شهرستان سلماس، ان هم در سكوت و بی توجهی مطلق مسئولین مربوطه هستیم.
معصوم حسنی، مدیر دفتر نمایندگی اداره میراث فرهنگی و گردشگری در شهرستان سلماس در گفت و گو با ایسنا اظهار نمود: تپه باستانی اهرنجان سلماس هم اكنون یك محوطه تاریخی حساب می گردد و نخستین وظیفه میراث فرهنگی درمورد محوطه های تاریخی، در قدم اول ثبت اثر و سپس حفاظت از آن است كه در همین راستا این محوطه باستانی در تاریخ 18 شهریور 1377 به شماره 2102 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حسنی بیان كرد: در جلساتی كه از سال 1390 برای حفاظت و سرمایه گذاری در این تپه باستانی باحضور مسئولین شهرستان تشكیل شده، میراث فرهنگی موظف به انجام مطالعات احداث طرح پارك اثر و شهرداری سلماس مسئول اجرای این طرح شده است اما تابحال هیچ اقدامی در جهت اجرای این طرح و حفاظت از این اثر تاریخی صورت نگرفته است.
وی اضافه كرد: با عنایت به اینكه محدوده فعلی این تپه باستانی در داخل محدوده شهری است و حتی در طرح تفصیلی شهر سلماس هم كاملا مشخص شده، بنابراین هرگونه هزینه كرد و اقدام برای حفظ و بهسازی محدوده این اثر باید با همت و هماهنگی شهرداری صورت بگیرد اما متاسفانه به علت تغییرات مداوم در پست های مدیریتی شهرستان همچون شهرداری و فرمانداری و هم وجود معارض در محدوده این تپه باسانی سبب شده تنها مدرك سكونت انسان در این منطقه از 9000 سال پیش به فراموشی سپرده شده و تبدیل به محلی برای دوچرخه سواری و موتورسواری برای جوانان شود.
مدیر دفتر نمایندگی اداره میراث فرهنگی و گردشگری در شهرستان سلماس خاطرنشان كرد: متاسفانه حتی حریم بندی این اثر تاریخی هم از جانب شهرداری رعایت نشده است و هم اكنون شاهد قطعه بندی زمین های اطراف این تپه جهت ساخت و ساز و هم كوچكتر شدن محدوده پیرامونی این اثر تاریخی هستیم.
حسنی در مورد مشكل معارض دار بودن محدوده این اثر تاریخی خاطرنشان كرد: برابر استعلامات موجود از اداره ثبت اسناد شهرستان، متاسفانه اسناد زمین های منطقه مذكور به صورت سهم مشاع است، بدین مفهوم كه موقعیت دقیقی برای این افراد در مورد زمینشان تعریف نشده و فقط محدوده زمین افراد مشخص شده و هم اكنون 3 نفر معارض ادعا دارند كه زمینشان در محدوده این اثر باستانی قرار دارد.
وی با تاكید بر ضرورت همت مسئولین برای حفاطت از این اثر باستانی شاخص استان آذربایجان غربی و حتی ایران، تصریح كرد: هم اكنون مطالعات جامعه احداث طرح پارك اثر این سكونتگاه 9000 ساله بشر توسط اداره میراث فرهنگی از قبل انجام شده و آماده است و در صورت همت و تعامل شهرداری، امادگی داریم تا به صورتی مشاركتی اقدام به احداث این پارك اثر بكنیم كه بطور قطع سهم قابل توجهی در رشد جذب توریست به شهرستان سلماس خواهد داشت.
دكتر توحید ملك زاده دیلمقانی استاد و مورخ سرشناس تاریخ آذربایجان در گفت و گو با خبرنگار ایسنا اظهار نمود: وجود مصنوعات سنگی شامل ظروف، سینی های گود، سینی های سفال و وزنه های گرد سنگی معرف فعالیتهای زیادی برای تأمین غذا با استفاده از كشاورزی در این منطقه بوده است. در این منطقه همینطور سفالهای منقوش خاكستری متمایل به سیاه و مسطح سفالی كشف شده كه سفالهای آن از نوع سفالهای نخجوان مربوط به دوره برنز قدیم در 2900 سال ق.م است.
ملك زاده بیان كرد: یكی از نكات برجسته در مورد تاریخ این دهكده این است كه ابتدا این دهكده در زمین مسطح بوده و وسعت قابل ملاحظه آن در قدیم هم نشانگر آباد و پرجمعیت بودن این دهكده باستانی بوده و بعداً طی سالهای متمادی، لایه های تاریخی به آن اضافه شده است، به صورتی كه در لایه های فوقانی در این تپه نشانی از استقرار 3 دوره فرهنگی مربوطه به هزاره های ششم، پنجم و چهارم پیش از میلاد دارد.
وی اضافه كرد: سفالهای مكشوفه از كول تپه از لحاظ قدمت در موقعیت پائین تری قرار دارند، با این حال برپایه تحقیقات علم جدید باستانشناسی، بعد از سنگ، سفال قدیمی ترین و دقیق ترین پدیده و ابزاری است كه برای گاه شناسی و تعیین تاریخ انسان بدوی و ماقبل تاریخ سندیت دارد و هم نمودار گویایی است از پیشرفت تمدن و فرهنگ انسانی در ادوار گـذشته به طـوری كه برخی از محققین پا را از این هم فراتر نهاده و سفال را تنها تعیین كننده تاریخ تمدن بشری دانسته اند.
این استاد تاریخ در دانشگاه ها و مراكز آموزش عالی خاطرنشان كرد: از دیار سنگهای مادر، ضایعات فراوانی ناشی از تولید ابزار، تراشه و صدها درشت تیغه "اوبسیدنی" بر وجود محوطه كول تپه در اهرنجان سلماس بعنوان مهمترین مركز تولید و صدور ساخته های اوبسیدنی در حوضه دریاچه ارومیه در اواخر هزاره هفتم پیش از میلاد دلالت دارد و با این شواهد است كه قدمت استقرار روستایی، در آذربایجان مستلزم تغییر بوده و تا اواخر هزاره هفتم پ.م عقب می رود. این تاریخ پیش از فرهنگ سرامیكی حاجی فیروز به حساب می آید كه به نیمه اول هزاره ششم پ.م. تعلق داشته است.
گزارش از سجاد ثقفی خبرنگار ایسنای منطقه آذربایجان غربی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب