تاریخی فراموش شده در گورستانی تاریخی
به گزارش فقط سفر، اصفهان یک عتیقه شناس اظهار داشت: مدت هاست که سنگ قبرهایی تاریخی متعلق به عصر صفوی در محوطه امامزاده سید محمد خمینی شهر اصفهان رهاشده اند.
عقیل عقیلی دراین باره به ایسنا اظهار داشت: این سنگ مزارهای پرکار و مزین به نقوش و اشعار و کتیبه، بعید نیست در سده های گذشته متعلق به اشخاص مهمی از این دیار بوده باشند. بر روی هریک از این قطعه سنگ های قدیمی، تاریخ معین، کتیبه های حجاری شده با انواع رسم الخط، اشعار مذهبی، تزئینات کنگره ای شامل درخت سرو و انواع ترنج های تزئینی وجود دارد، اما امروز به نامناسب ترین شکل ممکن با فاصله کوتاهی از جنوب شرقِ ایوان گزی ها در مجموعه زیارتی امامزاده سید محمد خمینی شهر استان اصفهان رهاشده و مستقیماً در معرض تخریب طبیعی و انسانی قرار دارند.
او اضافه کرد: مورد مهم از نتیجه صحبت با محمد فاتحی از فعالین و علاقه مندان به حوزه تخت فولاد شناسی که ذکر آن حائز اهمیت می باشد، مشاهده یک سنگ مزار از عهد صفوی توسط ایشان، در سال ۱۳۹۷ متعلق به فردی با پسوند ورنوسفادرانی در این مکان میان همین سنگ ها بوده است که نشان از تعلق افراد به دیه ها و آبادی های اطراف دارد.
این عتیقه شناس با اعلان اینکه تاریخ موجود بر روی تعدادی از این سنگ مزارها به سالهای ۱۰۸۵-۱۰۴۷ هجری قمری بازمی گردد، توضیح داد: امروز اما تعداد زیادی از این سنگ ها یا به سرقت رفته اند و یا بدون وجود یک سیستم ثبت و ضبط مشخص، به سرنوشتی نامعلوم گرفتار شده اند. در این میان اما، موضوعی که احتمال آن می رود تعلق این سنگ مزارها به همین مجموعه است، که در ضمن عملیات توسعه مجموعه، محوطه سازی و یا تسطیحِ قسمتی از زمینهای اطراف امامزاده به وضعیتی که امروز شاهد آن هستیم گرفتار شده اند.
عقیلی با اشاره به اهمیت این منطقه و مناطق هم جوار برمبنای آنچه مورخین ذکر می کنند، افزود: باتوجه به تعدد اسامی قدیمی تعدادی از قرأ مانند دستگرد، از میان ۱۰ دستگردی که در اصفهان وجود دارند، نام یکی از آنها، دستگرد ماربین بوده که در جنوب شرقی امامزاده سید محمد و در محدوده شمال شرقی شهر خمینی شهر واقع شده است. در کتاب شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، مقصود از دَستگِرد / دَستکَرت در زبان پهلوی، زمینهای کشاورزیِ دارایِ خانه و ساختمان هایی بوده که صاحب آن ملک می توانسته است به هنگام نیاز در آن اقامت گزیند. همچنین در نوشته های فارسی میانه و سریانی، از این اصطلاح به فراوانی استفاده شده است.
او افزود: در متن کتاب حقوقی ماتیکان هزار دادستان اینگونه پیداست که اصطلاح دستکرت در عصر ساسانیان به تکه زمینهای اربابی گفته می شده که به دست کشاورزان و رعایایِ بی زمین کشت و آباد می شده و شخصی به عنوان مباشر رسیدگی به کارهای زمین ها و دارایی های مالک زمین و رعایا را به عهده داشته است.
عقیلی اشاره کرد: با نگاهی به کتاب مزارات اصفهان از قرن سوم هجری تا زمان حاضر و توضیحاتی در باب سده ماربین که از خوزان، فروشان و ورنوسفادران، هر سه به عنوان قرأ معتبر ماربین در مغرب شهر اصفهان یاد می شود، که امروز اتصال دیه های نامبرده صورت شهری گرفته و الان به خمینی شهر شهرت دارد. در ادامه نویسنده کتاب مزارات اصفهان به سکونت عده زیادی از علمای بزرگ، شعرا، محدثین و مورخین در قرون اولیه اسلام در این منطقه اشاره دارد که در این قریه کهن به خاک سپرده شده اند.
این عتیقه شناس یادآوری کرد: در عصر صفویه این قسمت از ماربین دارای اهمیت نسبی بوده، بطوریکه نصرآبادی در تذکره خویش از وجود شفاخانه و رسیدگی به بیماری بیرام بِیگ، شاعر عصر صفوی و متخلص به سامع یکی از ادیبان اهل موسیقی در این منطقه می نویسد. نویسنده در ادامه به فتنه افاغنه و پریشانی اوضاع اصفهان در آن زمان اشاره کرده، که در پی آن عده زیادی از عالمان، ادیبان و بزرگان به سده مهاجرت می کنند.
او اظهار داشت: آنچه ذکر شد اهمیت تاریخی و باستان شناختی این محدوده و سنگ مزارهای بجا مانده از تاریخِ جاری در آنرا نشان می دهد، جمع آوری و ساماندهی این سنگ مزارها و نمایش آنها در موزه مردمشناسی، خود موجب پیش گیری از روند تخریب این آثار مهم تاریخی و از میان رفتن بخش مهمی از تاریخ این منطقه می گردد. نکته مهم در برخورد با این آثار تاریخی، حفاظت صحیح به همراه ثبت و ضبط دقیق این داده های تاریخی و باستان شناختی به هدف تحویل این داده ها به آیندگان بوده، شاید آنچه ما امروز موفق به درک آن نشدیم، در آینده، آنها به نتایج بهتری از آن دست یابند. بدین سبب وظیفه ما حفاظت صحیح از این میراث کهن و انتقال حداکثری این آثار به آیندگان است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب