در كرسی ترویجی فرهنگ و فاجعه در ایران بررسی شد
تاثیر فاجعه و ابربحران ها در زندگی مردم ایران
فقط سفر: تأثیر فجایع طبیعی و انسانی بر هویت فرهنگی و تاریخی ایرانیان با حضور اندیشمندان حوزه علوم انسانی و مردم شناسی در قالب کرسی ترویجی «فرهنگ و فاجعه در ایران» بحث و بررسی گردید.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا قلی نژاد ـ معاون فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه ـ مواجهه با فجایع را قسمتی از زندگی ایرانیان برشمرد و اظهار داشت: اهالی این سرزمین همیشه در طول تاریخ رویدادهای ناخواسته ای را که امروز با عنوان «فجایع طبیعی» از آنها نام می بریم، بسیار تجربه کرده اند و امری طبیعی انگاشته اند.
او با بیان اینکه در سرزمین ناآرامی مانند ایران فجایع طبیعی را نمی توان متوقف کرد و تنها می توان کمی از شدّت آن کاست، اضافه کرد: مواجهه‌ی انسان با این موارد است که آنها را تبدیل به فاجعه می کند، برای اینکه در بیشتر موارد این انسان ها هستند که از زاویه‌ی فرهنگی قدرت رویارویی با آنرا ندارند.
قلی نژاد اظهارکرد: در سالهای اخیر به علت بی توجهی به این مسائل بحران های روحی و روانی زیادی بر جامعه تحمیل شده که جای مطالعه و تحقیق دارد و خوشبختانه این مساله توسط پژوهشکده مردم شناسی درحال بررسی و مطالعه است.
علیرضا حسن زاده ـ رئیس پژوهشکده مردم شناسی ـ نیز با بیان اینکه موضوع فاجعه در اشکال مختلف از مسائلی است که ایرانیان با آن مواجهند، اظهار داشت: «مردم شناسی فاجعه» پس از جنگ جهانی دوم و از دهه‌ی هشتاد رونق گرفت و در ایران البته پژوهشگران زیادی به آن نمی پردازند.
او با تقسیم بندی فاجعه به دو قسمت طبیعی و انسانی به تشریح ابعاد این مساله پرداخت و افزود: یکی از مسائلی که سرزمین ایران در تاریخ کهن و طولانی خود با آن روبه رو بوده، وجود و تکرار فجایع انسانی و طبیعی در اشکال مهمی چون خشکسالی، زلزله، جنگ، سیل، قحطی و همه گیری است.
رئیس پژوهشکده مردم شناسی اظهار نمود: تاثیر چرخه ای از فجایع مورد اشاره که در بازه زمانی کوتاه و زنجیره ای متصّل به هم رخ داده اند، بر پویاییِ تاریخی هویت و فرهنگ ایرانی موضوعی است که این کرسی اهتمام در بررسی و تبیین آن دارد.
او با اشاره به مطالعات میدانیِ انجام شده در حوزه زلزله، خشکسالی، آلودگی زیست محیطی و همه گیری کووید-۱۹ با رجوع به بافت تاریخی و فرهنگی جامعه ایران، تأثیر فجایع طبیعی و انسانی را بر هویت و تاریخ ایران مورد بحث قرار داد و اظهار داشت: انجام مطالعات میدانی زلزله‌ی بم به تناوب در بازه زمانی پنج ساله ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ و انتشار مقالاتی در این زمینه این امکان را فراهم نمود تا در گام نخست به تحلیل رابطه آیین های ایرانی و فجایع طبیعی و انسانی بپردازم، سپس این مطالعات در پهنه مطالعات آلودگی آب و خشکسالی ادامه یافت و با ظهور همه گیری کوید-۱۹ با مطالعات میدانی درباره آن دنبال شد.
حسن زاده در ادامه این پرسش ها را بیان کرد که فجایع طبیعی و انسانی چه تأثیری بر هویت فرهنگی و تاریخی ایرانیان گذاشته و این تأثیر در آیین ها و ادبیات ایرانیان به عنوان دو منبع اصلی و پرایموردیال (Primordial) هویت آنان چگونه عمل کرده و جلوه گر می شود؟ و از نظر اپیستومولوجیکال (Epistemological)، تا چه اندازه روایت خرد (Sub narrative) و اتنوگرافیک از شواهد میدانی می تواند بر پایه مفهوم تجربه نزدیک، واقعیت زیسته و زیست آیین در پیوند با انسان شناسی تاریخی به ما در دستیابی به روایتی کلان (Grand narrative) از پویایی تاریخی هویت ایرانی و برهم کنش فرهنگ و فاجعه یاری رساند؟
سیدجواد میری ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ـ که به عنوان ناقد در این جلسه حضور داشت، با بیان اینکه مسأله اصلی امروز بحران نیست، بلکه تکرار اَبَربحران ها است که زندگی جمعی ایرانیان را تحت تأثیر قرار داده، به مفهوم «هویت» اشاره نمود و اضافه کرد: اینکه مفهوم سازیِ هویت ایرانی را چطور میتوان صورت بندی کرد و این هویت مبتنی بر چه مؤلفه هایی است، یکی از مباحث کلیدی در دوران فعلی است.
او با بیان اینکه در یکصد سال اخیر اینکه «ایرانی کیست» از دغدغه های روشنفکران و کارگزاران دولت شده و صورت بندی هایی نیز بر این اساس شکل گرفته و با تأیید مطالب بیان شده از طرف علیرضا حسن زاده، اضافه کرد: آقای حسن زاده کوشش کرد از نظر انسان شناختی دست به یک تعریف کلان از هویت ایرانی بزند که به گذشته کاری ندارد و تلاش می کند وضع ایران را مبتنی بر کلان مفهومی به نام «زیست فاجعه ایرانی» ترسیم کند.
در ادامه روح الله نصرتی ـ عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ـ به عنوان ناقد دوم کرسی با بیان اینکه در زمینه فاجعه نیازمند لطمه شناسی هستیم و نباید همه چیز را در این عرصه به گردن فرهنگ بیندازیم، بیان کرد: فرهنگ در دوره‌ی پسافاجعه نقش خودرا خوب انجام داده و دارای کارکرد است.
او با بیان اینکه در برخورد با فاجعه اقتصاد و سیاست با نقش تخریبگر، جامعه و فرهنگ را کوچک کرده اند، اظهار داشت: اگر احساس همدردی در جامعه را با زمان جنگ ایران و عراق مقایسه کنید، می بینید که این همدردی وجود دارد، ولی کم رنگ شده و اگر هم شکل می گیرد در مقابله با گفتمان رسمی است که می خواهد آنرا جبران کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب